Antananarivo, Madagascar – Nanome fiarovana vonjimaika ho an'ny vondronosy Barren Islands ny governemantan'i Madagasikara, ka namorona ny faritra arovana an-dranomasina lehibe indrindra tantanin'ny vondrom-piarahamonina eto amin'ny Ranomasimbe Indianina.
Vao haingana no nanamafy izany fanapahan-kevitra izany ny fanoloran-tenan’ny filoha Rajaonarimampianina hampitombo avo telo heny ny velaran’ny faritra arovana an-dranomasina eto amin’ny firenena amin’ny taona 2020, nambara tamin’ny fiandohan’ity volana ity tao amin’ny Kongresin’ny valan-javaboary maneran-tany tany Sydney, Aostralia.
Ny vondronosy Barren Isles, fonenan'ny sasany amin'ireo haran-dranomasina salama indrindra any amin'ny faritra andrefan'ny Ranomasimbe Indianina, dia nomena fiarovana ara-dalàna nandritra ny roa taona voalohany, mandrara ny jono indostrialy amin'ny 4,300km eo ho eo.2 ny morontsiraka sy ny ranomasina, ary ny fametrahana ny fitantanana ny jono eo am-pelatanan'ny vondrom-piarahamonina eo an-toerana. Izany hetsika izany no mahatonga ity vondron'ireo nosy tsy manam-paharoa ity ho faritra arovana lehibe indrindra eto Madagasikara na an-tanety na an-dranomasina.
Any amin'ny morontsiraka andrefan'i Madagasikara, ireo nosy haran-dranomasina sivy ao amin'ny vondronosy dia fonenan'ny tontolo iainana an-dranomasina manankarena misy zavamananaina miavaka. Ahitana karazana sokatra dimy atahorana ho lany tamingana sy voron-dranomasina maro, antsantsa, feso ary trozona ary trondro be dia be sy isan-karazany ilay faritra arovana vaovao. Ny ranony dia manohana ny jono mahazatra mahazatra izay manan-danja lehibe ho an'ny mpanjono eo an-toerana.
“Ity sata arovana ity dia hahasoa ny mpanjono nentim-paharazana eto. Atahorana ho lany ny harena an-dranomasina eto amintsika, ka mila mamorona tahiry hiantohana ny famokarany amin’ny ho avy isika.”- Filohan’ny tanàna mpanjono Ampasimandroro, akaikin’i Maintirano
Ny sata vaovao voaaro dia manohana ny zon'ny jono eo an-toerana amin'ny fandrarana ny jono indostrialy, ary ny fanakanana ny orinasa mpitrandraka mineraly tsy hahazo fahazoan-dàlana vaovao. Fiarovana an-dranomasina maharitra manodidina ny nosy Nosy Mboro koa no miaro ny sasany amin'ireo haran-dranomasina salama indrindra ao amin'ny vondronosy amin'ny asa fanjonoana rehetra.
Nifanarahana ny famariparitana ny faritra arovana nandritra ny fifampidinihana lalina teo amin'ireo vondrom-piarahamonina amorontsiraka sy ny solontenan'ny indostrian'ny fanondranana makamba sy ny fiompiana trondro. Tao anatin'ny fifanarahana manan-danja iray, ny solontenan'ny indostria dia nanaiky ny hametraka toeram-panjonoana mamokatra ao anatin'ny faritra arovana ho an'ny mpanjono nentim-paharazana irery ihany, ary tsy mahazo alalana amin'ny fanondranana.
“Manolo-tena hiara-hiasa amin’ireo mpanjono nentim-paharazana any amin’ny faritra Melaky ny Fikambanan’ny tantsaha sy mpanjono makamba eto Madagasikara (GAPCM). Niara-niasa tamin’ny famerana ny faritra arovana izahay, ary mitaky ny fandraisan’ny rehetra anjara ny fanarenana ny tahirin-trondro sy ny harena an-dranomasina”. – Andriamatoa Ralison, Sekretera jeneralin’ny GAPCM
Ny faritra arovana dia miavaka tsy noho ny habeny sy ny fahasamihafan'ny zavamananaina ihany, fa koa ho an'ny mpisava lalana ny fomba fiasa mifototra amin'ny zo amin'ny fitantanana ny vondrom-piarahamonina ao anatin'ny hetsika fiarovana manan-danja manerantany. Lalàna eo an-toerana noforonin'ny vondrom-piarahamonina mpanjono no fototry ny lalàna amin'ity faritra arovana ity; novolavolaina sy nampiharin'ny mpikambana ao amin'ny vondrom-piarahamonina, ny lalàna dia miaro ny zon'ny mpanjono nentim-paharazana amin'ny harena iankinan'ny fivelomany.
“Laharam-pahamehana ny fiarovana ny harena an-dranomasina, satria mifanaraka amin’ny politika ankapoben’ny fanjakana momba ny jono. Ny fananganana ity faritra arovana an-dranomasina ity dia azo antoka fa manampy amin’ny fanavaozana ny tahirin-trondro sy amin’ny fanatsarana ny fidiram-bolan’ny mpanjono any an-toerana”. – Andriamatoa Ahmad, Minisitry ny Harena an-dranomasina sy ny Jono
Mijery ohatra mahomby amin'ny faritra an-dranomasina tantanan'ny eto an-toerana isika, izay ireharehan'i Madagasikara amin'ny maha-mpisava lalana azy any amin'ny faritra andrefan'ny Ranomasimbe Indianina. Miaraka amin'ity modely ity, manana porofo izahay fa ny faritra arovana dia tsy ny zavamananaina ihany no mahazo tombony fa ny vondrom-piarahamonina eo an-toerana ihany koa, amin'ny fiantohana ny fanjarian-tsakafo, mitondra fidiram-bola fanampiny ilaina ho an'ny mpanjono eo an-toerana ary koa amin'ny fanomezana hery azy ireo ho mpanao asa tanana amin'ny hoaviny. Ity modely ity dia nandrisika ny firongatry ny mpitarika ifotony. Mila ireo mpitarika ireo isika hanorina ny hoavintsika. ” – Andriamatoa Hery Rajaonarimampianina, Filohan’i Madagasikara - lahateny tao amin'ny Kongresy World Parks tamin'ny Novambra 2014
-
Fanamarihan'ny mpandrindra:
Fanambarana an-gazety niarahana tamin’ny minisiteran’ny Tontolo iainana, ny ekolojia ary ny ala ary ny minisiteran’ny Harena an-dranomasina sy ny jono.
– Ny Faritra arovana an-dranomasina nosy Barren dia tafiditra ao anatin’ny rafitry ny faritra arovana eto Madagasikara, izay iarahan’ny Minisiteran'ny Tontolo iainana, ny ekolojia ary ny ala mifanaraka amin'ny fanoloran-tena nataon'i Durban Vision nandritra ny Kongresy World Parks tamin'ny 2003. Ity rafitra ity dia ahitana sokajy vaovao amin'ny Faritra Arovana (indrindra ny sokajy V et VI) araka ny fanasokajiana IUCN, ary manohana ny karazana fitantanana hafa toy ny fiaraha-mitantana sy fitantanana ny fiarahamonina.
- The Minisiteran’ny Harena an-dranomasina sy ny jono miandraikitra ny faritra arovana an-dranomasina, miara-miasa akaiky amin’ny minisiteran’ny Tontolo iainana, ny ekolojia ary ny ala.
- Blue Ventures dia fikambanana miaro ny ranomasina nahazo loka izay manohana ny fampandrosoana ny faritra arovana an-dranomasina miaraka amin'ireo vondrom-piarahamonina ao an-toerana.
- Ity hetsika ity dia tohanan'ny ny Darwin Initiative ary ny John D. & Catherine T. MacArthur Foundation.
Raha mila fanazavana fanampiny dia mifandraisa amin'ny: Ny Aina Andrianarivelo - [email voaaro]
